ZOR BELİŞ

bir kazan tatarı atasözü. bir işi yaparken acele acele yapanlara denir. beliş sıcak yenen bir börek olduğundan iş acele yapılır ve hemen beliş yemeye koşulur. örnek: "belişin mi soğuyor, ne bu acele?"


Köyün geleneklerı bılınmemektedır yemeklerı en unlu olarak BELIS adını verdıgımız patatesle kaz etınin harmanlanıp mayasız hamurla bohçalanması ile yapılır - Yozgat Akdağ madeni çampınar köyündeki tatarlardan.

Hamur açılarak, arasına bir veya birkaç çeşit yemeklik (et, balık, meyve, v.s.) konarak, üstü tekrar hamurla kapatılarak fırında pişirilen hamur işi. 

İç Malzemesi:
1 kilo kuzu eti
1 kilo patates
Yarım bardak ayçiçek yağı
3 adet soğan
tuz
baharat
Hamur Malzemesi:
800 gram un
2 bardak yoğurt
biraz süt
1 bardak margarin
Az et suyu

Hamur için yazılan malzemelerin hepsini karıştırıp yumuşak bir hamur yapın ve bu hamuru ikiye bölün. Bir parçasını yağlanmış bir tepsiye yayın. Diğer tarafta etleri ufak ufak doğrayıp soğanlarla beraber 10 dakika kavurun. Patatesleri ufak ufak doğrayıp, tuzunu, baharatını karıştırın ve yapılan içi tepsideki hamurun üstüne yayın, diğer kalan hamuru da kalınca etlerin ustune kapak yapın. Ortasından bir delik açın. Üstünü yağlayıp fırına verin. 1 saat kadar pişirin. Arada bir bakın, üstte bıraktığınız kapaktan elinizdeki et suyundan dökün. Tekrar fırına verip 40 dakika daha pişirin ve çıkarın. Yemeye başlamadan önce yine üst kapağından et suyu dökün ve üstteki kapağı alın ve kaşıkla etleri servis yapın.
.
Beleşne sıyır, sarıq hem törle qoş itennen, balıqtan, yarmadan, yeşelçelerden (bereņge, kişer, kebeste, qabaq), cilek-cimeşten peşereler. Beleşne biek itep te, tebenek itep te, waq itep te yasıylar. Biek beleş (anı zur beleş dip te yörteler) ğadette şulpalı bula. Yarmalı beleşne tabınğa tabası belen çığaralar. Başta anıņ östen kisep öleşeler, annarı eçene may salıp bolğatalar da eçen qırıye belen töben kisep her keşege salıp çığalar. Tebenek beleşne yuqa beleş diler. Anı öleşlerge bülep keşe sayın telinkege quyalar.



urtaça 1 beleşke
1,2 kg töçe qamır
1,5-2 kg söyekle it (söyege şulpa öçen)
2 kg bereņge
200-250 gr may
400-500 gr şulpa
150-200 gr suğan
toz, borıç

Şulpalı it beleşe

Şulpalı beleşne ğadette töçe qamırdan yasıylar. eçe qamırdan şulpası ağırğa mömkin. Tabaqqa beraz su salıp yomırqa sıtalar, toz sibeler, qaymaq yeise may östep tuğlıylar. İlegen on salıp yomşağraq qına qamır basalar. Qamırnıņ dürtten ber öleşen qaldırıp zurraq kisegen quna taqtasında 4-5 mm qalınlığında tügereklep ceyeler. Tabağa salğaç qamır qul kiņlegende tabadan artıp torırğa tieş. Maylağan tabağa ceyep salğaç qamırnı taba qırıyına tiep özelmesen öçen taba tiresen tastımalğa urarğa mömkin. Beleşke digen sıyır yeki sarıq itep yaxşılap yuıp söyeklerennen ayıralar hem itne de, bereņgene de çiklewek qader turap berge qatnaştıralar. Toz, borıç sibeler, may salalar hem yaxşılap bolğatalar. Şulpalı beleşke qadette lavr yafrağı salmıylar. Telegen keşe 1-2 yafraq salırğa da mömkin. Yafraqnı qaynatıp suın ğına da salalar. ezer beleş eçen tabağa ceygen qamırğa öyep salalar da qamırnıņ qırıyen küterep böreler. Şunnan soņ qapqaç öçen qaldırğan qamırnı ceyep beleş östene qaplıylar hem çemetep yabıştıralar. Beleşneņ östene tişek tişep qamırdan böke yasap tığalar. Beleşne yasap betergeç östen maylap miçke quyalar. 1-1,5 seğatten soņ beleşne miçten alalar, bökesen açıp aldan ezerlegen it şulpası salalar, annarı bökesen yabıp kire miçke quyalar. 30-40 minuttan beleş ezer bula. Beleşne tabınğa çığarır aldınnan eçene tağın qaynar şulpa salalar. Başta östen kisep öleşeler, annarı eçen bülep salalar, qırıyen, iņ axırdan töben kiseler.

Tebenek belíşní "yuka belíş" diler, anı, ǚlíşlerge bülíp, kíşí sayın telinkege kuwyalar.

 İtlí bereñgí belíşní.
 Belíş  Açı kamırnı yuka gına itíp ceyeler; Íçlík ǚçín erçílgen bereñgíní wak itíp şakmaklap turıylar, mayda kızdırılğan başlı suğan, írítílgen may, it tartkıçtan çığarılğan tírlík ití, tŭz, bŭrıç kuşıp bŭlğatalar. Şul íçlíkní ceílgen kamır ǚstíne salalar hem, ikínçí kamır ceymesí bílen kaplap, astağı kamır bílen tŭtaştıralar, matur itíp sırlıylar, ǚstíne yŭmırka sarısı sǚrteler hem gaz miçínde píşíríp alalar. Tabınğa tabası bílen kitíreler.
 1 belíşke: 600-800 g kamır, 1,2 kğ bereñgí, 500-600 g sum it, 200 g başlı suğan, tŭz, bŭrıç - kiregínçe.

Yeşíl suğan belíşí 
Bu belíşní açı kamırdan başka belíşler kíbík ük yasıylar hem, ǚstín maylap; miçte yeki duxŭwkada 40-45 minut píşíreler.
Belíş íçí ezírlew: Yeşíl suğannı, çistartıp, salkın suda yuğaç, çista tastımalğa salıp sarkıtalar, wak kına turap, ǚstíne tŭz sibeler de ilekke salıp kuwyalar. Annarı, píşken yŭmırkanıñ kabıgın erçíp, wak itíp turıylar, ǚstíne tŭz hem may sibeler, suğan bílen kuşıp, yaxşılap bŭlğatalar.
 1 belíşke: 1-1,2 kğ açı kamır, 1,5-2 kğ yeşíl suğan, 6-8 yŭmırka, 200 g may, tŭz.
 Balık belíşí  
Belíşní az sǚyaklí itleç balıklardan - ceín, sudak, çurtan, síwryuğa, mersin balık, kırpı h.b. píşíreler.
Balıknı çistartkaç, salkın suda yuıp sarkıtalar. Annarı kul kiñlígínde kiseklerge, her kisekní umırtka sǚyegí buylap ikíge büleler, umırtka sǚyegín hem kılçıkların alğaç, her kisekke kiregínçe tŭz sǚrtíp kuwyalar.
Ğadette balık belíşín bürttírgen dǚgí yeki sağŭ kuşıp píşíreler.
Balık belíşíne açı kamır yaxşırak. Kamırnı maylı tabağa ceyeler, ǚstíne tigízlep dǚgí salalar, annan sŭñ balık tízeler, balık ǚstíne turalğan suğan, bíraz bŭrıç sipkeç, tağı dǚgí salalar hem, may sibíp, belíşníñ ǚstín yabalar.
Annarı ǚstín çi yŭmırka bílen maylap, miçke tığalar.
Balık belíşín dǚgísíz de píşíríp bula, ul çağında suğan kübrek salına. Dǚgí urınına bereñgí bŭlamığı da salırğa mǚmkin.
 1 belíşke: 1-1,2 kğ açı kamır, 1 kğ balık, 300-350 g dǚgí, 150-200 g suğan, 200-250 g may, tŭz, bŭrıç.

Alma belíşí 
3 yŭmŭrtҡa, 1 stakan şeker, yartı ҡap yŭmşaҡ aҡ may, aş hírkehí mínen hündírílgen yartı balғalaҡ sŭda, 1 balғalaҡ yŭmşart­ҡıs (razrıxlitíl), 2 – 3 alma, aҙıraҡ yǚҙǚm de alırғa mǚmkin, 1,5 stakan ŭn.
Bǚte ingrídiínttarҙı la bírge butap, turalғan almanı ҡuşıp, yartı seғetke míyíske ҡuyırғa. İҫkertíw ǚsǚn: yŭmŭrtҡanıñ aғı mínen harıhı tewҙe ayırım tuҡıla la, huñınan ғına bírge butala.

Kuzğalak belíşí  
Kestrülge az gına su salıp, yuılğan kuzğalak yafrakların 3-5 minut çaması tŭmalap píşírírge. Suwın sarkıtıp, wak itíp turarğa. Şuña şiker kŭmı, írítílgen atlanmay salıp, bŭlğatırğa. Belíş íçlígí ezír. Kamırnı ise çüpreden yasarğa kirek. Anı tabağa 1-2 sm kalınlıkta ceíp, ǚstíne 1-1,5 sm kalınlığında íçlík salırğa. Yuka gına itíp ceílgen kamır bílen kaplap, ǚstín maylap, miçke kuwyarğa.
 Kuzğalaknı píşírmiçe de íçlík yasarğa bula. Anı barmak kiñlígínde turap, kamır ǚstíne salırğa hem atlanmay, şiker kŭmı sibíp, belíşní kamır bílen kaplarğa. Urtaça zurlıktağı bír belíşke 500-600 g kuzğalak, 600-800 g kamır, 150-200 g írítílgen atlanmay, 200 g şiker kŭmı kirek.

Суган бәлеше  
Hamuru için:
100 г. маргарина; Margarin 100 gram;
5-6 столовый ложек сметаны; Ekşi krema 5-6 yemek kaşığı;
полтора стакана муки; un yarım fincan;
пол чайной ложки соды (или разрыхлителя); yarım kabartma tozu (veya kabartma tozu) ve bir çay kaşığı;
соль. tuzudur.
Для начинки: Dolgu için:
2-3 головки лука; 2.3 soğan;
две пачки плавленного сыра, из хранившихся в морозилке; ; dondurucuda muhafaza edildi krem ​​peynir, iki paket
3 яйца; 3 yumurta;
2 столовых ложек майонеза; 2 yemek kaşığı mayonez;
зелень; соль; перец. otlar, tuz, biber.

Последовательность: Sırası:
Тесто: В чашку кладем муку и измельченный через терку маргарин. Hamur: kapta un koyun ve bir rende margarin ile öğütülür. Добавляем соду (или разрыхлитель) и сметану. Kabartma tozu (veya kabartma tozu) ve ekşi krema ekleyin. Замешиваем тесто. Hamur yoğurun. Оставляем его на 20 минут. 20 dakika boyunca bekletin.
Начинка: Мелко нарезанный лук жарим на растительном масле под крышкой. Dolum: İnce doğranmış soğan kızartma bitkisel yağ kaputun altında. Сыр из морозильника трем на терке. Üç rende için dondurucu Peynir. Добавляем яйца, перемешиваем. Yumurtaları ekleyin, iyice karıştırın. Добавляем измельченную зелень, перец и жаренный лук, все перемешиваем. Doğranmış yeşillikleri, közlenmiş biber ve soğan, bütün karışık ekleyin.
Тесто, как обычно для балишей, делим на 2 части (одна побольше, другая поменьше), раскатываем. Balisha için her zamanki gibi Hamur, 2 parça (daha büyük tek ve küçük bir) bölmek, dışarı rulo. Кладем начинку. Doldurma koyun. Края защипываем. Kenar Zaschipyvaem. Печем в духовке при 180-200 градусной температуре. 180-200 derece ısıda fırında pişirin. Примерно 20 минут. Yaklaşık 20 dakika.

eniym belişni başka yasıy hamurga may kata içine tabanga pirinç töşiy et sogan biber baharat berengi koyıp yasiy kapatıp üstüne delik aça üstü kızarganda delikni açıp içine kaynap turan su kata delikni kapata üstüne yufka acıp örte yufka kızarganda beliş pişmiş bula biraz soğuganda sofraga ketire afiyet bulsun...

tatar deyince akla ilk gelen yemektir BELİŞ

 Kısaca tarif edeyim. Malzemeler: Un   tuz   et   sogan  vb baharatlar

hamur biraz kalın.yufka gibi açılır

darin bir sahana içi kaplanacak gibi serilir

önceden hazırlanan kuşbaşı et soğanla tavada yağda yaterince kavrulur

sahandaki hamurun içine konur

aynı şekildehamurdan kapak yaparak üstüne örtülür.

kapaklayandaki hamur birleştirilir.çorek görüntüsünde olur fırına atıp pişirilir pişinceüstüne yağ.yogur çalınabilir afiyet olsun. Hayrettin YALÇIN

 

  aslen bir cesit tatar boregi dir. et ve patatesi birlikte icinde barindirir. oyle biseydirki bu boregi yiyenlerin gozu bir daha sariyer boregi ,pudrali kürt boregi felan gormez..buyuk boy ve kucuk boy olmak uzere ikiye ayrilir. buyuk boy belise halk dilinde herkesin bildigi tatar boregi, kucuk boy olanina ise piruk denilir.piruk etli ve patatesli olur,tek kelime ile lezizdir.peremec ise kıyma ile yapilir..bildigimiz sirke ile cok guzel gider bu peremec denen illet. bu guzide borekleri kaninda tatarlik olan buyukanne ler yapabilir sadece..




























beliş, iki çeşittir. küçük beliş olan piruk la peremeç in kesinlikle karıştırılmaması gerekir, külliyen farklı besinlerdir bunlar. büyük belişin içinde kıyma değil, et mevcuttur. patatesler ise iri iri doğranır, ayrıca soğan konulmaz. katmerli hamur la yapılmalıdır. küçük beliş, yani piruk ise küçüktür, içinde bol soğan, kıyma ve zar büyüklüğünde doğranmış patates olur. büyüğünün aksine küçük beliş hafif soğuyunca yenmelidir (kişisel tercih tabii), böylece ağırlık yapmaz. kanında tatar lık olan büyükanne ler beliş yapmayı torunlarına öğretmeye çabalasa da, bu iş maharet ister, kolay değildir (denedim, ordan biliyorum).



tavuklu, kıymalı ve etli cesitleri de bulunan, ünü hızla yayılmakta olan bol kalorili muhteşem yiyecek. pişme sırasında büyük belislerin ortasındaki kücük sapkadan içeri özel bir sıvı dökülerek elde edilir bu müthiş tat...

Beliş (Hamur ve baldanyapılmış yemek) baklava gibi kat kat olur ise, misañr belişin katına göre karar verir, çok katlı belişi yiyip evde az kalan misafiı' ev sahibine hakaret etmiş kabul edilir

Бәлеш

TÜRKÇE KAZAN TATARCA SÖZLÜK

http://tr.scribd.com/doc/72718422/Tur-tat-dic


Tur_tat_dic

Yemekle ilgili kazan tatar atasözleri

  Aç karınğa açı suğan.                      
  Aç karınğa wegaz sǚyleme.                      
  Aç kíşíge aş kirek, tuk kíşíge baş kirek.                      
  Aç kíşíge çeçek isínnen çelpek isí temlírek.                      
  Aç kíşíníñ açuwı yaman.                      
  Aç tamağım, tınıç kŭlağım.                      
  Açı bílen tǚçíní tatığan bílír, yırak bílen yakınnı yǚrgen bílír                      
  Açı bílen tǚzeteler, temlí bílen bŭzalar                      
  Açı bílen tǚzeteler, temlí bílen bŭzalar.                      
  Açı bulsañ, tŭzday bul; tatlı bulsañ, balday bul                      
  Açı katık kíbík kabaru                      
  Açığa tǚçí kírmi                      
  Açık çıray — kaynar çey                      
  Açık çıray - kaynar çey.                      
  Açıksañ da çama bílen aşa.                      
  Açımağan — tǚçí, píşmegen — çi                      
  Açını kürmiínçe tǚçíní bílmessíñ                      
  Açını sǚymegen tatlını aşamas                      
  Açını tatımağan tatlını aşamas, naçarnı kürmegen yaxşı¬nıñ kadírín bílmes                      
  Açını tǚçí itíp bulmıy, tǚçíní açıtıp bulmıy                      
  Açısı bulmağannıñ tǚçísí bulmas                      
  Açka bar aş ta temlí.                      
  Açka kazan astırma, tuñğanğa ut yaktırma.                      
  Açka ǚyreníp te bítken, ülíp te kitken.                      
  Açka ülgenníñ kuwyınınnan ipi ízleme.                      
  Açlık ni cidírmes, tuklık ni didírmes.                      
  Açnıñ küzí ikmekte, tuknıñ küzí xikmette.                      
  Ak aşağan — tartışkan                      
  Ak sǚt bulsa, açlık yuk                      
  Akçasız tŭrıp bula, ikmeksíz tŭrıp bulmıy                      
  Akka tuk, píçmege kindírí yuk                      
  Aldan kilgen urın ǚçín, arttan kilgen tamak ǚçín.                      
  Aldına aş kuyğan, ikí kulın buş kuyğan                      
  Aldıña tabak kuydım, kulıña pıçak birdím.                      
  Aldında pılawı, yǚrírge ŭlawı                      
  Aldında pılawı, yǚrírge ŭlawı.                      
  Alla rizıknı bire, awızğa üzí salmıy                      
  Almasañ da - çey yaxşı, aşamasañ da - may yaxşı.                      
  Almasañ da, çey yaxşı; aşamasañ da, may yaxşı                      
  Aña may kirek, miña tem kirek                      
  Anı eyt, mŭnı eyt, kamır bulsa salma sal                      
  Anıñ pıçağı may ǚstínde                      
  Anıñ ǚçín ikí kalaç bír tiín, bír kílindír ǚç tiín                      
  Annan it te yuk, yŭn da yuk                      
  Annan ŭn suwı da, tŭz suwı da yuk                      
  Annan ŭn suwı da, tŭz suwı da yuk.                      
  Aptíkada tŭznıñ kadağı kırık tiín                      
  Arakı   stakanında  batuçılar   diñgízde   batuçılardan   kübrek.                      
  Arakı aş bulmas, bawırğa taş bulır.                      
  Arakı awızğa çírki bulıp kíre, ajdaha bulıp çığa.                      
  Arakı íçü, temekí tartu   Ayık yeşegenníñ akılı tǚgel.                      
  Arakığa selam birseñ, akılıñ bílen sawbullaş.                      
  Arık itníñ şulpası temsíz bula                      
  Arık itten simíz kŭtlít píşíríp bulmıy                      
  Arık itten simíz kŭtlít píşíríp bulmıy.                      
  Arış — açı ikmek, bŭday — tǚçí ikmek                      
  Arış ikmegí hernersege baş                      
  Arış ikmegí hernersege baş.                      
  Arış ipiíníñ kǚçí küp                      
  Arpa-kǚrpe aş bulmıy                      
  Artık tŭzlaw azdan yaman                      
  Arzanlı itníñ tŭzlığı tatılmıy                      
  Astan ǚyre, ǚsten bŭtka                      
  Astan ǚyre, ǚsten bŭtka.                      
  Astı açıtkı, ǚstí bal, axiret, sin karap al                      
  Asulı kazan, yağulı ut.                      
  Aş artınnan — çey şartınnan                      
  Aş artınnan - çey şartınnan.                      
  Aş bar ǚyde bereket bar                      
  Aş bar ǚyde bereket bar.                      
  Aş bílen atkanğa taş bílen atma                      
  Aş bílen atkanğa taş bílen atma.                      
  Aş bulsa, kazan tabıla                      
  Aş digende attan tǚş                      
  Aş digende attan tǚş.                      
  Aş iyesí bílen temlí                      
  Aş kadírín aç bílír, tun kadírín yalanğaç bílír                      
  Aş kadírín bílmeseñ, açlık birsín cezañnı                      
  Aş píşírse — apara, bití-kulı kap-kara                      
  Aş píşírse - apara, bití-kulı kap-kara.                      
  Aş ta su, baş ta sıyrak                      
  Aş tügíl — suwınmıy, aşlık tügíl — kŭyılmıy                      
  Aş yanında küp sǚyleseñ, aç kalırsıñ.                      
  Aşağan bílmes, turağan bílír.                      
  Aşağan tabağıña tǚkírme.                      
  Aşağannan ülmessíñ, küp yaxşılık ta kürmessíñ.                      
  Aşamıym digen altmış kŭymak aşağan.                      
  Aşap tuygaç ikmek bílen awızıñnı sǚrtme                      
  Aşap tuymağannı yalap tuymassıñ.                      
  Aşar ǚçín yeşeme, yeşer ǚçín aşa.                      
  Aşasañ azık tügíl, taşlasañ yazık tügíl                      
  Aşasañ bŭtka, kitersíñ xŭdka                      
  Aşasañ bŭtka, kitersíñ xŭdka.                      
  Aşası cirde aş bar, íçesí cirde su bar                      
  Aşaw-íçü baylarça, ǚste kiím yukarak.                      
  Aşaw-íçü, açlık-tuklık   Awızıña kírgenní çeynerge irínme.                      
  Aşı bar, kaşığı yuk                      
  Aşı bar, sawıtı yuk; atı bar, kamıtı yuk.                      
  Aşı yuk altın ayaktan eyrení bar tustak yaxşı                      
  Aşık itín aşağan altı íl aç bulır, tubık itín aşağan tugız íl tuk bulır                      
  Aşım aş, suwım su tügíl                      
  Aşım aş, suwım su tügíl.                      
  Aşına küre tabağı, balına küre kalağı                      
  Aşına küre tabağı, balına küre kalağı.                      
  Aşıña ni salsañ, kaşığıña şul çığar                      
  Aşıña ni salsañ, kaşığıña şul çığar.                      
  Aşıña tŭzlık tügílmín                      
  Aşıñnan bigrek kaşıñ bulsın.                      
  Aşıñnı aşar, küzíñní tişer                      
  Aşka kilseñ ílík kil, üz kadíríñní bílíp kil.                      
  Aşka tarakan tǚştí                      
  Aşka tügíl, küweske                      
  Aşka urtak — başka tukmak                      
  Aşlı tabaktan aşa atlama                      
  Aşnı bírgelep píşírseñ kuwyı bula                      
  Aşnı kirí kağuğa karağanda taş bílen ŭru artığrak                      
  Aşnıñ bereketí kunak bílen.                      
  Aşnıñ temí tŭz bílen, meclís yemí süz bílen                      
  Aşnıñ ǚrísí aska tǚşmi                      
  Aşsız ǚyní ít te yaratmıy                      
  Aşsız ǚyní ít te yaratmıy.                      
  Aştan ŭlı bulıp bulmıy                      
  Aştan ŭlı tügílsíñ                      
  Awız íçínde bŭtka píşírü                      
  Awız íçínde bŭtka píşírü.                      
  Awız küngen açı katık künmegen kaymaktan yaxşırak                      
  Awız küngen açı katık künmegen kaymaktan yaxşırak.                      
  Awızına salğan sarı maynı yŭta bílmi                      
  Awızında aşı, küzínde yeşí                      
  Awızında aşı, küzínde yeşí.                      
  Az aş, küp niyet                      
  Az aşa - asıl yeşe.                      
  Az aşağan may aşar, küp aşağan lay aşar.                      
  Az aşnıñ xesretí de az                      
  Az aşnıñ xesretí de az.                      
  Az bulsın, temlí bulsın                      
  Az gına aşım, gawğasız başım                      
  Az gına aşım, gawğasız başım.                      
  Az kap — may kap                      
  Azığı mul xucanıñ kışı kıska bulır                      
  Azığı mul xucanıñ kışı kıska bulır.                      
  Bal — aru, citmíş tǚrlí sırxawğa daru                      
  Bal - aru, citmíş tǚrlí sırxawğa daru.                      
  Bal «bal» diseñ bír kimi, barmak tise ikínçí kimi                      
  Bal aynımas, sarı may sasımas                      
  Bal balçık aşatır, balan kamır aşatır                      
  Bal balçık aşatır, balan kamır aşatır.                      
  Bal bílen balta yŭtarsıñ                      
  Bal bílen bŭzalar, tŭz bílen tǚzeteler                      
  Bal bílen may aşadım — awızımda yuk, al bílen gǚl kidím — iñímde yuk                      
  Bal bílen may çabata aşata                      
  Bal da may íçínde yǚzü                      
  Bal kapkan awız yapkan, açıkkan awız açkan                      
  Bal kapkan awız yapkan, açıkkan awız açkan.                      
  Bal kaptırğanda barmak tíşli                      
  Bal sǚrtkeç pıçaknı da yalıylar                      
  Bal sǚrtkeç pıçaknı da yalıylar.                      
  Bal tatlı dip barmak yŭtıp bulmıy                      
  Bal tatlı dip barmak yŭtıp bulmıy.                      
  Bal temlí de, ikí kaşık bílen aşarğa yaramıy                      
  Bal tŭtkan barmak yalıy, kaymak tŭtkan kaşık yalıy                      
  Bal, bal dimek bílen awız tatlı bulmas                      
  Balawız bulıp írü                      
  Balğa tŭz sipmiler                      
  Balı bulsa çíbíní bulır                      
  Balı bulsa çíbíní bulır.                      
  Balın im de balawızın taşla                      
  Ballı kíşí — mallı kíşí, sıyırlı kíşí — sıylı kíşí                      
  Ballı kíşí - mallı kíşí, sıyırlı kíşí - sıylı kíşí.                      
  Bal-may bílen awızlanğannıñ tílí tatlı bula                      
  Balnı barmak bítíre                      
  Bar it te kazı bulmıy, bar ít te tazı bulmıy                      
  Baş birgenge aş bir                      
  Bawırğa buwyı citmegen: «Min bügín uraza», — diyer                      
  Bawırğa buwyı citmegen: «Min bügín uraza»,- diyer.                      
  Belíş - íçí dǚgí, tışı arış.                      
  Belíş bulsa, bílíş bula                      
  Belíş bulsa, bílíş bula.                      
  Belíş tabadan zur bulmıy                      
  Belíş!—íçí dǚgí, tışı arış                      
  Belíşníñ tǚbí, çananıñ türí                      
  Bílíníñní bílíp iz                      
  Bír awızıña ikí kaşık tığa almassıñ.                      
  Bír batman sírkege karağanda bír tamçı bal bílen kübrek çíbín tŭtalar                      
  Bír ceím tŭkmaç bílen tuy ütmi                      
  Bír ceím tŭkmaç bílen tuy ütmi.                      
  Bír çınayak çeyníñ kırık íl xetírí bar                      
  Bír çınayak çeyníñ kırık íl xetírí bar.                      
  Bír kalca it ǚçín keceñní suyma                      
  Bír karasañ ürelí , ikínçí karasañ şürelí                      
  Bír karasañ ürelí, ikínçí karasañ şürelí.                      
  Bír kaşık su bílen yŭtarlık.                      
  Bír kazanda aş bílen bŭtka bírge píşmi.                      
  Bír kisken ikmek yabışmas                      
  Bír kisken ikmek yabışmas.                      
  Bír kíşí de üz eyrenín açı dimes                      
  Bír kulında aş, bír kulında taş                      
  Bír kulında aş, bír kulında taş.                      
  Bír kǚn sıylağanğa kırık kǚn selam.                      
  Bír píşken ikmek bír küweşne kamırdan artık                      
  Bír stakan çey yartı yuldan kaldırğan                      
  Bír tabaktan aşıy tŭrğan kíşíler.                      
  Bír tiínlík íçíp, biş tiínlík isírgen.                      
  Bír yaktan sala, ikínçí yaktan ala                      
  Bírew tuwyıp sikíre, bírew tuñıp sikíre.                      
  Bírewge — taba aşı, bírewge — tabağaçı                      
  Bírewge aş kayğı, bírewge baş kayğı                      
  Bírewler kayğıdan sarğaya, bírewler - temekíden.                      
  Bírewlerníñ tíşí açıdan kamaşkanda, bírewlerníkí tǚçíden kamaşır                      
  Bírewníñ kuwyısı, bírewníñ sıyığı                      
  Bírewníñ rizıgın bírew cimes                      
  Bírínçí bílín tǚyırlí bula                      
  Bízde küp katı-kŭtı, sízde ul da takı-tŭkı                      
  Bízde küp katı-kŭtı, sízde ul da takı-tŭkı.                      
  Bŭlamıkka may kirek, hernersege cay kirek                      
  Bulğan-bulğan bŭtka bulsın                      
  Bulmağaç bulmıy iken bazarda tǚçí kümeç                      
  Bŭrçaklı ǚyre bír çara , aşap-aşap tuymas bay çura                      
  Bŭrıç ŭrlığı, wak bulsa da, üzín tanıta bíle                      
  Bŭrıç, açı bulsa da, aşnıñ temíne daru                      
  Bŭrıç, açı bulsa da, aşnıñ temíne daru.                      
  Bŭrıçı küp bŭlamıkka sipken                      
  Bŭrıçtan yaman eçímín, şiker sipseñ tǚçímín                      
  Bŭrınına bŭrıç kírmegen                      
  Bŭrınına bŭrıç kírmegen.                      
  Buş miçkeníñ tawışı şep bulsa da, faydası yuk.                      
  Bǚtín dǚnyağa bír belíş píşíríp bulmıy                      
  Bŭtka — mullalar aşı, üre —türeler aşı, çumara — çurtlar aşı, bereñgí — mıltık taşı                      
  Bŭtka aşağannıñ buwını nık, ǚyre aşağannıñ buwını sıyık                      
  Bŭtka barda kaşık yuk, kaşık barda bŭtka yuk.                      
  Bŭtka píşíríp alğan urınıñ tügíl                      
  Bŭtka píşírseñ, mayıñ citerlík bulsın                      
  Bŭtka píşírseñ, mayıñ citerlík bulsın.                      
  Bŭtka tügíl, cıbıtkı                      
  Bŭtkalık dip tŭra idím, ǚyrelík te kalmadı                      
  Bŭtkasın píşírgeç mayın jelleme                      
  Bŭyırğan aş tíş sındırıp kíre                      
  Ceín eyrensíz bulma, kışın yurğansız bulma                      
  Cŭt kíşíge kŭt kupmas.                      
  Çakırğan cirge bar, kuğan cirden kayt.                      
  Çakırıp kilgenníñ atı zur, sǚyıp kilgenníñ xakı zur.                      
  Çakırıp sıylap bulmadı, tŭtıp kıynap bulmadı.                      
  Çatnağan çınayak çirtíp karawğa bilgílí.                      
  Çeí bulsa, şikerí tabılır                      
  Çeí bulsa, şikerí tabılır.                      
  Çeínnen Arça kırı küríne                      
  Çeíñní sal uçlap, íçersíñ tınıçlap                      
  Çeíñní sal uçlap, íçersíñ tınıçlap.                      
  Çey — tügíl bŭrıç, çeyní salsañ sal bír uç, tǚşüwí kilse, píşüwí kilír                      
  Çey çınayağı ǚç bulır, ǚçten arı xucağa kǚç bulır.                      
  Çey íçíp bítkeç, şiker kitírmiler                      
  Çey íçíp bítkeç, şiker kitírmiler.                      
  Çey ikí gíne kíşíní yarata                      
  Çey kǚldírír, kísení bǚldírír                      
  Çey tígírmen taşın kütere                      
  Çey yanı — símye canı                      
  Çeynegen siníkí tügíl, yŭtkan siníkí.                      
  Çeyneme sağıznı, ǚze almassıñ                      
  Çeyní çeynisí yuk                      
  Çıkmıy, çıkmıy dip eytesíñ, çímítíp-çímítíp salasıñ, sal bír uç, çığarmın nibuç !» — dip eyttí, di, çey                      
  Çıray sıtıp aş birgençí ílmayıp ağu bir.                      
  Çi píşírír, tiz tǚşírír                      
  Çilegíne küre kapkaçı, kapkasına küre taktası.                      
  Çílímçíníñ íçí de yana, kísesí de yana.                      
  Çípírí may, çirík may, irtege de kalsın, way                      
  Çumannıñ, tǚbí tuzsa da, kısası kala.                      
  Çülmekçí un kǚn yasağannı tayak bír suğuda kǚl ite.                      
  Çülmekní watmastan ílík sakla.                      
  Çüpre — kabara da küpíre                      
  Dǚnyada taş katı, taşnı írítken aş katı                      
  Dǚnyada taş katı, taşnı írítken aş katı.                      
  Edem çakırsa barmam, aş çakırsa kalmam                      
  Edem ülmiçe rizıgı tǚkenmes                      
  Elí çisíñ, píşersíñ, bu xelíñnen tǚşersíñ                      
  Elle píşmegen, elle tǚşmegen                      
  Elü kağına şiker tǚríp aşama                      
  Eyren íçken kŭtılğan, çilek yalağan tŭtılğan                      
  Eyren íçken yarlı bar, çey íçkennen kim tügíl                      
  Eyrenlí aşım, cılı miç başım                      
  Gayşe rizıgı — atına , Fatıyma rizıgı — atına                      
  Gíl bír ipi gíne aşasañ, ul da cilete                      
  Gŭryeçiy , üzí kara, üzí çi                      
  Her nerseníñ üz çımırtkısı                      
  Íç şurpasın, nik kurkasıñ                      
  Íç şurpasın, nik kurkasıñ.                      
  Íçekní küp eylendírseñ isí çığar                      
  Íçersíñ yǚzím suwın, tügersíñ yǚzíñ suwın.                      
  Íçten umaç uwa, tıştan ceyme ceye                      
  Íçtím şerab, buldım xarap.                      
  İkí kabıp bír yŭtu.                      
  İkí kíşí píşírgen aş ya tŭzsız, ya taç tŭz bula                      
  İkí yaklı pıçak.                      
  İkmegí küp duñğız asrar, akçası küp tígírmen salır                      
  İkmegí taza kíşí uramda aşar                      
  İkmegíñ taza bulsa, cidí yul çatına çığıp aşa                      
  İkmek çírítkíç buldı bír                      
  İkmek eylenesíne tıçkan da cıyıla                      
  İkmek kıymmet akça yukta                      
  İkmek kŭrsak artınnan yǚrmi, kŭrsak ikmek artınnan yǚri                      
  İkmek kŭrsak artınnan yǚrmi, kŭrsak ikmek artınnan yǚri.                      
  İkmek yuğı yamandır, katı-kŭtı kimírtír                      
  İkmek yuğı yamandır, katı-kŭtı kimírtír.                      
  İkmek yukta tílençí kıstar                      
  İkmek yulda yǚk tügíl                      
  İkmekní katıkka manğan aç bulmıy                      
  İkmeksíz ísketír — xikmetsíz çüprek                      
  İkmek-tŭz — karulı                      
  İlek bílen su taşıp bulmıy.                      
  İlek çulpığa: «Siníñ tişígíñ tuğız»,- digen.                      
  İp-cay bulsa, it-may bula                      
  İpi katısız píşmi                      
  İpi kiskende çıkkan kǚç kírmes                      
  İpi salğan kǚnní açtan ülgen                      
  İpi salğan kǚnní açtan ülgen.                      
  İpisíz, tŭzsız aş — yartı aş                      
  İpisíz, tŭzsız aş - yartı aş.                      
  İpi-tŭz, yaktı yǚz                      
  Írígen may ağar                      
  Írkítí bulğaç, sarkıtı da bula                      
  İrtengí aşnı taşlama, kiçkí aşnı başlama.                      
  İsírgenní tǚrtesí yuk - üzí awar.                      
  İsírík kíşí bílen meclíste utırğançı aynık kíşí bílen çuçka kǚtkeníñ artık. İsíríkke diñgíz tubıktan.                      
  İsírtkíç yaman tügíl, isírü yaman.                      
  İskí kazan aşnı temlírek píşíre.                      
  İskí sírke sawıtnı bŭza                      
  İskí sírke sawıtnı bŭza.                      
  İslengen itní çíbín tabar                      
  İt — edem kŭrıçı, çiten tǚbínde bír ŭçı                      
  İt — itke, mayı — cilíkke                      
  İt — itke, şulpa — bitke                      
  İt — tabış, turağanda bír kabış                      
  İt aşadıñ — dert aldıñ, şulpa aşadıñ — şifa aldıñ                      
  İt aşadıñ - dert aldıñ, şulpa aşadıñ - şifa aldıñ.                      
  İt aşasañ, bír kǚn tuk bulırsıñ                      
  İt aşasañ, tíşke kíre, aşamasañ - tǚşke kíre.                      
  İt bŭzılsa tŭz siber, tŭz bŭzılsa ni siber                      
  İt digeç isíñ kite, aşasañ — íçíñ kite                      
  İt ikmek bílen yaraşır                      
  İt itní üstírír, may itní üstírmes                      
  İt kalsa irtege yarıy                      
  İt küp aşaw kartayta, katık küp aşaw kartlıknı tuktata                      
  İt kürmegenge üpke tansık, üpke kürmegenge şulpa tansık                      
  İt kürsetíp üpke satıp bulmıy                      
  İt kürsetíp, üpke satıp bulmıy.                      
  İt sǚyaksíz bulmıy                      
  İt sǚyaksíz bulmıy.                      
  İt sǚyegín itçíge kirí iltmiler                      
  İt tapmagan üpkege kinengen                      
  İt tapmagan üpkege kinengen.                      
  İt turağanğa — sǚygení, karap tŭrğanğa — tigení                      
  İt turawı bír tabış, un turamğa bír kabış                      
  İt ǚçín şíş kǚyar                      
  İt üzínnen-üzí kŭrtlıy                      
  İt üzínnen-üzí kŭrtlıy.                      
  İt yamanı kartadır, zat zatına tartadır                      
  İt, aşasañ, tíşke kíre, aşamasañ — tǚşke kíre                      
  İtík alsañ — kunıçı kala, it aşasañ — burıçı kala                      
  İtníñ iñ temlísín turawçı aşar                      
  İtníñ tǚbí bŭt bulır, yŭtnıñ tǚbí yuk bulır                      
  İtten bŭğıl kuymıylar, sǚyakten ızba kuymıylar                      
  İzregen arış bŭlamığı                      
  Kalğan azık kara kǚnní yaktırta                      
  Kamır bílen sılamağan — ít aşamas elí                      
  Kamır kurına küre                      
  Kamır píşírü — kŭda tǚşírü                      
  Kamırğa — çüpre, katıkka — ŭyıtkı                      
  Kapçık tǚbín sílkü.                      
  Kapkan sayın bal kapmıylar, kayçan-kayçan kara ipi de yarıy                      
  Kapkan sayın kalca bulmıy, bereñgísí de ílege                      
  Kar ak bulsa da, anı aşap bulmıy; ipi kara bulsa da, ansız yeşep bulmıy                      
  Kar ak bulsa da, anı aşap bulmıy; ipi kara bulsa da, ansız yeşep bulmıy.                      
  Kara ikmekke tuyğan aç tügíl                      
  Kara ipiní ciksínseñ , kara kǚnge kalırsıñ                      
  Karın tiresínde may cillírek bula                      
  Karını aç kazanğa karar.                      
  Karşı alu, ŭzatıp kalu - kunaknıñ bír xǚrmetí.                      
  Karta aşıysıñ kilse, atıñnı suy                      
  Kartayırğa aşıksañ, kart it aşa                      
  Kaşığına tigen may sabına da tiyer                      
  Katı sírke kabın bŭzar                      
  Katığı-sǚtí miña, sıyığı-sarkıtı siña                      
  Katık birseñ, «açı» diler; kaymak birseñ, «tǚçí» diler                      
  Katık tügílse, ŭyıtkısı kalır, eyren tügílse, nisí kalır                      
  Katıklı aş ir kíşíge işíkten çıkkançı gına                      
  Katı-kŭtı, meçí bŭtı                      
  Kayda aş, anda yaraş                      
  Kayda kŭymak, şunda kunak                      
  Kayda kŭymak, şunda kunak.                      
  Kaymak — açı, sǚt — tǚçí, salma birseñ — kamır, bereñgí birseñ — tamır                      
  Kaynar tabağa bastıru.                      
  Kaysı sarıkta, kaysı kazda, elí tǚşmegen bazğa                      
  Kazan kaynıy altı ay, kunak kǚte cidí ay.                      
  Kazan sŭskan bírew, kaşık tŭtkan cidew.                      
  Kazan, kara bulsa da, barın da tuydıra.                      
  Kazandağı xellerní çümíç yaxşı bíle.                      
  Kazanğa salmağannı kaşık bílen ízleme.                      
  Kazanğa sıymas kabırğa                      
  Kazığa tuyğaç, karta sası bulır                      
  Kenfit aşap tíş çıkmas                      
  Kenfit tamak tuydırmıy                      
  Kerçí-merçí, ŭrlık peremeçí                      
  Kımız barda kızık bar                      
  Kımız barda kızık bar.                      
  Kımızğa píşkek kirek, işekke küsek kirek                      
  Kımıznı íçesíñ kilmese bŭlğatma                      
  Kızıl it bíter, kızıl bit kalır                      
  Kızıl it kıya kiskençí                      
  Kíçí kazannıñ ǚrísí eybet bula.                      
  Kilgende kitkeli yǚr.                      
  Kilíge salıp su tǚymiler.                      
  Kilsem kunak, kitsem yırak.                      
  Kíren tŭrmadan tǚçí bulmas                      
  Kíselí ǚyde, sügí tışta                      
  Kistím kiske, arakısı bír miçke.                      
  Kíşí aşı temlí bula                      
  Kíşí aşı temlí bula.                      
  Kíşí aşına katık bulu                      
  Kíşí aşınıñ tŭzın tatıma                      
  Kíşí ikmegí bílen meñgí tŭrıp bulmıy                      
  Kíşí ikmegí bílen meñgí tŭrıp bulmıy.                      
  Kíşí kulındağı kalca zur kürínír                      
  Kíşí píşírgen aşnı kaşık tığıp bŭlğama                      
  Kíşí salmasına katık bulma                      
  Kíşí ǚçín kümeç satıp alma                      
  Kíşí ǚyınde bŭtka píşíre                      
  Kíşí ǚyınde may çülmegí, üz ǚyınde çüp çülmegí.                      
  Kíşí ǚyresín suwıtıp yǚrme                      
  Kíşíge barıp kazı aşağançı, ǚyıñe barıp su íç.                      
  Kíşíníñ bŭtkasınnan üzíñníñ ǚyreñ yaxşı                      
  Kíşíníñ maylı pılawınnan üzíñníñ katkan ikmegíñ yaxşı                      
  Kitem digeç samŭwar kuymıylar.                      
  Kŭmağayğa kara bŭlamık ta aş.                      
  Kŭmağayğa kŭyı suwı da citmes.                      
  Kŭmsızğa kŭymak artınnan ipi kis.                      
  Kǚn de belíş, kǚn de tuy                      
  Kǚn sayın maylı bŭtka bulmıy                      
  Kǚn sayın maylı bŭtka bulmıy.                      
  Kunak az utırır, küp sınar.                      
  Kunak bírínçí kǚnní altın, ikínçí kǚnní kǚmíş, ǚçínçí kǚnní bakır, annan arı yulı takır.                      
  Kunak işígíñní açsa, sin yǚzíñní aç.                      
  Kunak kadírlí bulsa, kazan tiz kaynıy.                      
  Kunak kilmegen yŭrtka igílík te küz salmıy.                      
  Kunak kilse - taptırır, at urınına çaptırır.                      
  Kunak kilse it píşe, it píşmese bit píşe.                      
  Kunak tuymasa da rexmet eytír.                      
  Kunakka barsañ, aç ta barma, tuk ta barma.                      
  Kunakka barsañ, segatke karama: kaytır wakıtnı xucanıñ çırayı kürsetír.                      
  Kunakka digeç ezír tŭra, urakka digeç kulı çulak.                      
  Kunaknıñ küñílín kilgende bír tap, kitkende bír tap.                      
  Kunak-sıy   Ay da kunak bit aça, kǚn de kunak art aça.                      
  Kǚnlík azık kŭrsakta, aylık azık arkada                      
  Kupıñ yaman bulsa da, íçínde aşı bulsın                      
  Kŭrı kaşık awız írta, ballı kaşık awız yıra.                      
  Kŭrı kwas, say çümíç                      
  Kŭrı yarma, şaw kibek                      
  Kǚtíp alğan kunak kadírlí bula.                      
  Kǚyante suğa bara, cilkege suğa bara.                      
  Kǚygen ikmek açısı küñílden kitmi                      
  Kŭymak kunak yaklı, kabartma xaceín yaklı                      
  Küktegí feríşteler gíne aşamıy tŭralar.                      
  Kümeçí kǚlge tǚşken                      
  Küñíl tapmak bír kalca, küñíl kalmak bír kalca                      
  Küñíl tapmak bír kalca, küñíl kalmak bír kalca.                      
  Küp aşasañ, bal da açı bula.                      
  Layış şulpası íçmegen                      
  Maktap yǚrgen kunak aş aldınnan kile.                      
  May açı bulsa, pılaw da açı bulır                      
  May aşağannıñ yǚregí talmıy                      
  May bílen iskí çabata da üte                      
  May bulmıy cay bulmas                      
  May bulsa, sǚtín kíşíden alıp bula da, bŭtka píşírír idím, yarma yuk                      
  May bŭtkanı bŭzmas                      
  May bŭtkanı bŭzmas.                      
  May çülmegí tışınnan bilgílí.                      
  May íçínde bǚyrek kíbík                      
  May tamakka utırmıy                      
  May uklaw yŭttıra                      
  Maylamıy peremeç píşmi                      
  Maylamıy peremeç píşmi.                      
  Maylap taşlasañ ít aşamas                      
  Maylap taşlasañ ít aşamas.                      
  Maylı itten çır küp çığa                      
  Maysız kŭymak tabağa yabışa                      
  Maysız kŭymak tabağa yabışa.                      
  Maysız taba kupmas                      
  Maysız tabadan kŭymak kupmıy                      
  Me aşıñ, bir aşım                      
  Miçte belíş, awızı çalış                      
  Min tartam tabakka, ul kite tağarakka.                      
  Miním küñílím Mikide, Miki küñílí ipide                      
  Miním küñílím Mikide, Miki küñílí ipide.                      
  Minnetlí aştan karınnıñ açlığı yaxşı                      
  Mŭnıñ bílen bŭtka píşíríp bulmıy                      
  Ni píşírseñ, şunı aşarsıñ.                      
  Ni ŭn tügíl, ni kamır tügíl                      
  Ni ǚyre de ni bŭtka                      
  Pıçağı bar sǚygenín ciyer, pıçağı yuk tigenín ciyer.                      
  Pıçak, ni xetlí ütkín bulsa da, üz sabın üzí yunmıy.                      
  Píşíríp kuyğan di siña                      
  Píşken aş — bítken aş                      
  Píşken aş - bítken aş.                      
  Píşken aşka su katma                      
  Rexmet sıyğa-xǚrmetke, kiç kilírmín kalgan ürdekke.                      
  Rizıgıñ bulmasa, Kıtayğa barıp ta çey íçe almıy kaytırsıñ                      
  Rizık kükten kapçık bílen de iñmi, yançık bílen de iñmi                      
  Rizıklı — aşka, yazulı — yaşke                      
  Sağız çeynep may çıkmas                      
  Sağız çeynep may çıkmas.                      
  Sağız yañak taldıra, çiklewík íş kaldıra                      
  Sağıznı çeyni bílmegen çírítír                      
  Salğan şiker kürínmi                      
  Salma sawıtıña míníp tǚşermín                      
  Samŭwar çeyníñ aldın íç, kara çeyníñ tǚbín íç                      
  Sarı may íçíndegí balawız kíbík                      
  Sarımay — küp kíşíge tarımay, ak may — kunaklardan artmay                      
  Sawğa rizık tabıla                      
  Sawıt-saba   Aş píşkende - kaşık, susağanda çümíç kıymmet.                      
  Sawıt-saba şaltırasa, ǚyge tertip kíre.                      
  Sıylağanda maktar, sıyıñ bítkeç taptar.                      
  Sıylarğa sıyıñ bulmasa, sıyparğa tílíñ bulsın.                      
  Sigíz kapma, simíz kap.                      
  Sírke üzín bal sanar                      
  Sírke üzín bal sanar.                      
  Sírkesí su kütermi                      
  Sírkesí su kütermi.                      
  Su íçírmeske sǚt bir                      
  Su mazası bŭz bílen, aşnıñ temí tŭz bílen                      
  Su sŭrasañ sǚt bire tŭrğan kíşí                      
  Su sŭrasañ sǚt bire tŭrğan kíşí.                      
  Su yanına utırıp susız ikmek aşağanı yuktır elí anıñ                      
  Suğa man, sınık aşa - üzíñníkí bulsın.                      
  Suğan suwı íçmegen                      
  Sǚmsíz kunak kile bílír, kite bílmes.                      
  Sunı ǚríp íçseñ de, şulpa bulmas.                      
  Susağaç kına kŭyı kazırğa kíríşmiler.                      
  Sǚt bílen katık — yǚrekke yatık                      
  Sǚt kaynağançı tüzgen, suwınğançı tüzmegen                      
  Sǚt tŭtkan kaymak yalar                      
  Sǚtke kaymak kǚnínde utırmıy                      
  Sǚtke su kuşsañ, ayıru kıyın bula                      
  Sǚtten ak bul, sudan pak bul                      
  Sǚtten ak bul, sudan pak bul.                      
  Sǚyak yanındağı it temlí bula                      
  Suzsañ, sarı may da suzıla                      
  Şaytan üzí kíre almağan cirge arakısın cibere, di.                      
  Şiker, temlí bulsa da, ikmekní alıştıra almıy                      
  Şiker, temlí bulsa da, ikmekní alıştıra almıy.                      
  Şikerní kaysı yağınnan kimírseñ de temlí                      
  Şikerníñ tíşí bulsa, üzín üzí aşar idí                      
  Şǚkír digen kǚn bar: bír salmalık ŭn bar                      
  Şulay itíp, çat may itíp, suğa manıp aşadık.                      
  Şulay ul, şulay ul, maylamasañ şumay ul                      
  Şulpa times cirden kalca ǚmít itme                      
  Taba maylağan sayın şŭmara.                      
  Tabak-sawıt şaltıramıy tŭrmıy.                      
  Tabın ceílmese bír gayıp, ceílse - un gayıp.                      
  Takta çeím — açık çırayım, bǚrtík çeím — tǚrtíp ŭçırayım                      
  Takta çilekní takta kapkaç bílen kaplıylar.                      
  Talaşlı tabınğa şaytan iyeleşír                      
  Talımsızğa salma tiye, talımlığa talma tiye.                      
  Tamak bulmasa, temug bulmas idí.                      
  Tamaksawnıñ ülímí - tamaktan, uğrınıkı - tayaktan.                      
  Tamaktan ütken bar da aş                      
  Tañdağı kazı bílen kartadan bügíngí üpke bílen bawır yaxşı                      
  Tansıkka tarı bŭtkası                      
  Tar tabında çey íçkençí, kiñ tabında su íç.                      
  Tarta tŭrğaç ŭn bulır                      
  Tatlı — tíşke dŭşman, açı — aşkazanına dus                      
  Tatlı - tíşke dŭşman, açı - aşkazanına dus.                      
  Tatlını açıtu ciñíl, açını tatlı itü kıyın                      
  Tatu aş tatlı bulır                      
  Tatu aş tatlı bulır.                      
  Taw bilgísí taş bulır, bay bilgísí aş bulır                      
  Tawışlı tabınnan feríşte kaçar                      
  Tawışlı tabınnan feríşte kaçar.                      
  Tegam — tŭz bílen, tŭz — ülçew bílen                      
  Temekí bílen bírge tartuçı da yana.                      
  Temekí tílenírge ǚyretír.                      
  Temlíge talım kirekmi                      
  Temlíní yaratsañ, açısın da yarat                      
  Temlíní yaratsañ, açısın da yarat.                      
  Tigín aşnıñ tŭzlığı yuk                      
  Tigín sírke baldan tatlı                      
  Tílep alğan kartañ                      
  Tílní bal bílen kiseler                      
  Tíşsíz kunakka kuwırğan bŭrçak.                      
  Tǚbí kürínmegen çilekten su íçme.                      
  Tǚbíne kader çǚmírgen mexrüm kalğan gŭmírden.                      
  Tǚbíne tŭz kŭyu                      
  Tuğız kǚnlík gŭmíríñe un kǚnlík azık cıy                      
  Tǚkírseñ aşıña, ut çığar karşıña                      
  Tǚkírseñ aşıña, ut çığar karşıña.                      
  Tuktan tŭkmaç kistírme, açtan salma ǚzdírme.                      
  Tǚnle isírík, kǚndíz melcírík.                      
  Tǚpsíz çumanğa utırtu.                      
  Tǚşlík gŭmíríñ bulsa, kiçlík aşarğa ezírle                      
  Tǚyılgen miken bŭrayı                      
  Tuymas tamak, ülmes can.                      
  Tŭz aşağan su íçer                      
  Tŭz aşamağan kíşíníñ küzí cítí bula                      
  Tŭz bílen bŭz dus bulmıy                      
  Tŭz sipkeç, tŭrma da tǚçíre                      
  Tŭz sipkeç, tŭrma da tǚçíre.                      
  Tŭz tügílsíñ — írímessíñ                      
  Tŭz ǚçín bŭrıçnı maktıylar                      
  Tŭzday açı bulma, balday tatlı bulma                      
  Tŭzlı aş ikí tuydırır                      
  Tŭznıñ temín bŭrın sizmes                      
  Tütenege alma - şalkan, kŭm - talkan, çıpçık tizegí kanefír.                      
  Tütenege bulsa -bŭxari, bulmasa - sŭxari.                      
  Ŭlı kabartma awıznı kaplıy                      
  Ŭlı kazanda kaynağan çi kalmıy.                      
  Umaç sŭrağanğa tŭkmaç tŭttırğan                      
  Umaç sŭrağanğa tŭkmaç tŭttırğan.                      
  Umaç-urt itim miken, çumar-çurt itim miken                      
  Ǚmít ülmese, rizık kimími                      
  Ŭnı bulsa, mayı bulmıy, mayı bulsa, balı bulmıy                      
  Ŭnı kíşíden, tŭzı kürşíden                      
  Ŭn-tŭz ǚyde, ilek-çümíç çǚyde                      
  Ut yakmıyça yuaça píşírme                      
  Utır, kunağım, altı ay; kayna, samŭwarım, cidí ay.                      
  Utsız yuka da kabarmıy                      
  Ŭyat ǚlíşí — tabada kamır                      
  Ǚyde tabak-sawıt küp bulsa, abıstayı maktalır.                      
  Ǚyıñde aş bítse, yanıñnan duslar kiter                      
  Ǚyre aşasañ da, bŭtka aşadım, digín                      
  Ǚyrelerí sıyık iken, tübelerí kıyık iken                      
  Ǚyrelíde bír kiç, bŭtkalıda ikí kiç                      
  Ǚyrendík çey íçerge, ŭnıttık cíp írlerge                      
  Uz türden, utır cirden, al kaşık, aşa balçık.                      
  Ŭzak kaynağan aş temlí bula                      
  Ŭzak kaynağan aş temlí bula.                      
  Ŭzak tŭrğaç bal da çımırdap açıy                      
  Ŭzak yatsa, kamır ǚstí de kayrak bula                      
  Üpkení küpmí kaynatsañ da, ǚrísí çıkmas                      
  Üpkení küpmí kaynatsañ da, ǚrísí çıkmas.                      
  Üz ikmegíñ kíşí kalaçınnan tatlırak                      
  Üz ǚyınde salma ǚzmegenní, kíşíge barıp tŭkmaç kise                      
  Üz ǚyınde síltí kaynata bílmegen — kíşí ǚyınde elbe píşírgen                      
  Üz ǚyınde ǚyre píşíre bílmegen — kíşí ǚyınde bŭtka píşírír                      
  Üz ǚyınde ǚyre píşíre bílmegen - kíşí ǚyınde bŭtka píşírír.                      
  Üzí kunak çakırğan, üzí balanğa kitken.                      
  Üzím rayda, epeím krayda                      
  Üzíñ bír kaynap çıkmıyça aşıñ kaynamıy                      
  Üzíñ ipi kisseñ ipi kiserler, kalaç kisseñ kalaç kiserler                      
  Üzíñ tapkan kartanı üpkege alıştırma                      
  Üzínde yuk ǚyrelík, kíşíden kǚte bŭtkalık                      
  Üzíníñ eyrení yuk, kíşíníñ kımızın ízli                      
  Üzíñníñ bŭtkañnan kíşíníñ ǚyresí temlí                      
  Watık çülmek íşke yaramıy.                      
  Xelwe kürse, mulla kŭrenín ŭnıta                      
  Xelwení xakim aşıy, tayaknı yetim aşıy                      
  Xeram aş karın yarıp çığa                      
  Xetír kalmak bír kalca, xetír tapmak míñ kalca                      
  Xuca küñílsíz bulsa, kunak ǚyge sıymas.                      
  Yabulı kazannıñ taşuwı yaman. Yaña çilekníñ suwı salkın bula, di.                      
  Yaramağan kaz ití, añar tağın kuwyan ití                      
  Yarıy bízge, maylı küzge eyren katkan sǚtlí umaç                      
  Yarma bulsa, bŭtka píşírír idím, may yuk                      
  Yarma suda — altığa, sǚtte unikíge yarıla                      
  Yarma suda - altığa, sǚtte unikíge yarıla.                      
  Yatır kŭrsak yatır, yartı epeyní tartır.                      
  Yaw kile dip azığıñnı taşlama, il küçe dip utınıñnı taşlama                      
  Yaxşı aş naçar kaşıknı da altın ite                      
  Yaxşı aş naçar kaşıknı da altın ite.                      
  Yaxşı aşka kıstaw kirekmi                      
  Yaxşı rizık yaman xesretní basa                      
  Yazmağan rizık awızdan kirí tǚşer                      
  Yazmağan rizık awızdan kirí tǚşer.                      
  Yılına küre cılı şulpa                      
  Yuğalğan pıçaknıñ sabı altın.